BLOG
Jak korzystanie ze smartfonów wpływa na nasz mózg?
Współczesne smartfony stały się integralną częścią naszego życia. Dzięki nim mamy szybki dostęp do informacji, możemy komunikować się z bliskimi i zarządzać codziennymi zadaniami. Jednak to, co z pozoru wydaje się nieodłącznym elementem nowoczesności, ma istotny wpływ na nasz mózg i jego funkcjonowanie. Jakie są skutki długotrwałego korzystania ze smartfonów? Czy nasze mózgi zmieniają się pod wpływem technologii? Oto, co mówią badania.
Multitasking i osłabienie koncentracji
Jednym z najważniejszych efektów korzystania ze smartfonów jest zmiana zdolności do koncentracji. Większość użytkowników smartfonów regularnie przełącza się między aplikacjami, odpisuje na wiadomości, przegląda media społecznościowe i przyswaja informacje z wielu źródeł jednocześnie. Tego rodzaju multitasking prowadzi do pogorszenia zdolności do skupienia na jednej rzeczy.
Badania pokazują, że regularne korzystanie ze smartfonów sprawia, że nasz mózg ma trudności z koncentracją na zadaniach wymagających długotrwałego skupienia. Dzieje się tak, ponieważ ciągłe bodźce, takie jak powiadomienia, zmuszają nas do częstego odrywania się od jednej czynności i rozpraszają uwagę. Z tego powodu nasza zdolność do głębokiego myślenia i przyswajania informacji może ulec pogorszeniu.
Zmiany w strukturze mózgu
Coraz więcej badań wskazuje na to, że nadmierne korzystanie z technologii cyfrowych może powodować zmiany w mózgu. Szczególną uwagę zwraca się na strukturę istoty szarej w obszarach mózgu odpowiedzialnych za funkcje poznawcze, takie jak pamięć, zdolności do podejmowania decyzji i samokontrola.
Niektóre badania wskazują, że regularne korzystanie ze smartfonów może wpływać na kurczenie się kory przedczołowej, obszaru odpowiedzialnego za kontrolowanie impulsów i zarządzanie naszymi emocjami. Zmiany te mogą prowadzić do trudności w zarządzaniu czasem, problemów z samodyscypliną oraz większej podatności na rozproszenia.
Negatywny wpływ na pamięć roboczą
Smartfony stały się dla wielu z nas „zewnętrzną pamięcią”. Dzięki nim nie musimy zapamiętywać wielu informacji, takich jak numery telefonów, daty czy zadania do wykonania. Choć to z pewnością wygodne, może osłabić naszą pamięć roboczą, czyli zdolność przechowywania i przetwarzania informacji przez krótki czas.
Poleganie na technologii do przechowywania podstawowych danych może skutkować osłabieniem umiejętności radzenia sobie z zadaniami wymagającymi intensywnego myślenia. Brak regularnego ćwiczenia pamięci powoduje, że staje się ona mniej efektywna.
Uzależnienie od dopaminy
Jednym z głównych mechanizmów, które sprawiają, że tak trudno oderwać się od smartfonu, jest układ nagrody w mózgu, który wydziela dopaminę, czyli neuroprzekaźnik odpowiedzialny za odczuwanie przyjemności. Każde powiadomienie, polubienie na mediach społecznościowych czy wiadomość tekstowa wywołuje wydzielanie dopaminy, co sprawia, że mózg zaczyna kojarzyć korzystanie ze smartfona z przyjemnymi odczuciami.
To zjawisko prowadzi do uzależnienia od technologii – coraz częściej sięgamy po smartfon, aby poczuć się lepiej lub zabić nudę. W dłuższej perspektywie takie zachowanie może prowadzić do nadmiernego polegania na technologii w codziennym życiu oraz trudności w zarządzaniu emocjami bez zewnętrznych bodźców.
Skrócenie czasu snu i jego jakość
Korzystanie ze smartfonów, zwłaszcza przed snem, ma negatywny wpływ na jakość snu. Światło emitowane przez ekrany, zwłaszcza niebieskie światło, hamuje produkcję melatoniny – hormonu odpowiedzialnego za regulację cyklu snu. Badania pokazują, że osoby, które spędzają czas na korzystaniu z telefonu przed pójściem spać, mają trudności z zasypianiem, śpią krócej i gorzej się wysypiają.
Zaburzenia snu prowadzą do zmniejszenia zdolności poznawczych, osłabienia pamięci oraz pogorszenia nastroju. Długotrwałe problemy ze snem mogą prowadzić do poważniejszych problemów zdrowotnych, takich jak depresja czy zaburzenia lękowe.
Zaburzenia relacji międzyludzkich
Smartfony, mimo że łączą nas z innymi, mogą paradoksalnie prowadzić do osłabienia relacji międzyludzkich. Częste korzystanie z telefonu w trakcie spotkań z bliskimi, tzw. phubbing, może prowadzić do izolacji społecznej i osłabienia więzi. Badania pokazują, że osoby, które spędzają więcej czasu na interakcjach online niż na bezpośrednich kontaktach międzyludzkich, częściej odczuwają samotność i mają trudności w budowaniu głębokich relacji.
Świadomość
i profilaktyka
Warto zwrócić uwagę na fakt, że nie każde korzystanie ze smartfonów jest szkodliwe. Kluczowym elementem jest umiejętność zarządzania czasem spędzonym z technologią i świadome ograniczanie negatywnych skutków. Regularne przerwy, kontrola powiadomień oraz wyznaczanie sobie czasowych granic użytkowania telefonu mogą znacząco zmniejszyć negatywny wpływ na nasz mózg.
Coraz popularniejsze stają się również aplikacje pomagające monitorować czas spędzony na urządzeniach oraz praktyki, takie jak cyfrowy detoks, które mają na celu odbudowanie zdrowej równowagi między życiem online a offline.
Podsumowanie
Smartfony, choć oferują wiele korzyści, mają także znaczący wpływ na nasze zdrowie psychiczne i funkcjonowanie mózgu. Długotrwałe korzystanie z technologii może prowadzić do osłabienia koncentracji, pogorszenia jakości snu, problemów z pamięcią oraz zaburzeń relacji międzyludzkich. Kluczem do minimalizacji tych negatywnych skutków jest świadome korzystanie z technologii, regularne przerwy i dbanie o zdrową równowagę między życiem online a offline.
