BLOG
Rola EEG w diagnostyce różnicowej padaczki
Padaczka to choroba o wielu obliczach. Podstawą jej skutecznego leczenia jest prawidłowa diagnostyka. Jednym z takich narzędzi jest oczywiście EEG oraz wideo EEG. W tym wpisie przyjrzyjmy się padaczkom, ich objawom i roli EEG w całej diagnostyce tej różnorodnej choroby. Spróbujmy odpowiedzieć na pytanie dlaczego warto różnicować padaczki i jakich danych w tym przypadku dostarcza nam EEG
Co wiemy o padaczkach?
Z naukowego punku widzenia wiemy dużo, ale wciąż za mało, abyśmy mogli skutecznie wyleczyć każdy przypadek. Metod leczenia jest wiele, a ich skuteczność uzależniona jest od wielu czynników. Rodzaju padaczki, indywidualnej odpowiedzi na leczenie, a także w dużej mierze od postawienia właściwego rozpoznania. Do ustalenia prawidłowej diagnozy potrzebna jest diagnostyka, w tym EEG. Elektroencefalografia jest nieocenionym narzędziem w diagnostyce różnicowej padaczki, pozwalając na identyfikację i klasyfikację różnych typów napadów oraz zespołów padaczkowych. Badanie EEG mierzy elektryczną aktywność mózgu za pomocą elektrod umieszczonych na skórze głowy, co pozwala na zarejestrowanie wzorców fal mózgowych, które mogą wskazywać na obecność napadów padaczkowych, ich lokalizację oraz w połączeniu z obserwacją w jaki sposób napady manifestują się, określenie ich rodzaju. To wszystko pozwala na dobranie odpowiedniej terapii.
Różnicowanie padaczek
- Zacznijmy od początku, czyli przyjrzenia się jakie są rodzaje padaczek. Padaczki można podzielić na kilka głównych kategorii, biorąc pod uwagę rodzaj napadów, które dominują w danym przypadku. Wyróżniamy napady toniczno-kloniczne, obejmują one utratę przytomności, sztywność mięśni (faza toniczna) oraz rytmiczne skurcze mięśni (faza kloniczna). Napady nieświadomości (petit mal) to krótkotrwałe utraty przytomności, często niezauważalne dla otoczenia. Napady atoniczne objawiają się nagłą utratą napięcia mięśniowego, prowadzącą do upadków, napady miokloniczne: krótkie, nagłe skurcze mięśni, napady ogniskowe (częściowe), utrata przytomności, automatyzmy, takie jak mlaskanie czy skubanie ubrania. Wyróżniamy również zespoły padaczkowe między innymi:
- Zespół Westa: pojawia się w niemowlęctwie, charakteryzuje się napadami zgięciowymi i opóźnieniem rozwoju.
- Zespół Lennoxa-Gastauta: trudny do leczenia, obejmuje różne typy napadów i upośledzenie umysłowe.
- Zespół Doose’a, znany również jako zespół miokloniczno-astatyczny, jest rzadkim typem padaczki dziecięcej. Charakteryzuje się on występowaniem napadów mioklonicznych (krótkie, mimowolne skurcze mięśni) oraz atonicznych (nagła utrata napięcia mięśniowego, prowadząca do upadków) oraz innych. Padaczki psych
Padaczki psychogenne
To schorzenie, w którym występują psychogenne napady rzekomopadaczkowe. Pojawiające się w postaci napadów zaburzenia mogą być związane z problemami dotyczącymi funkcjonowania psychiki pacjentów.
Jest to schorzenie, którego dokładna częstość występowania może być trudna do ustalenia ze względu na różnice w metodach diagnozowania i raportowania. Według statystyk napady psychogenne stanowią około 20-30% pacjentów skierowanych do specjalistycznych ośrodków padaczkowych na wideo-EEG, co sugeruje, że są one dość powszechne w populacji pacjentów z podejrzeniem padaczki. Szacuje się, że schorzenie to występują u 2-33 na 100,000 osób rocznie w ogólnej populacji, co jest porównywalne do częstości występowania padaczki.
Padaczki psychogenne mogą występować w każdym wieku, ale najczęściej diagnozowane są u młodych dorosłych i osób w średnim wieku. Kobiety są bardziej narażone na rozwój niż mężczyźni. U pacjentów z już zdiagnozowaną padaczką, padaczki psychogenne mogą współwystępować w 10-20% przypadków.
Napady psychogenne niepadaczkowe (PNES – Psychogenic Nonepileptic Seizures), to napady, które przypominają napady padaczkowe, ale nie są spowodowane nieprawidłową aktywnością elektryczną mózgu. Zamiast tego, są one wynikiem czynników psychologicznych i emocjonalnych. Napady te mogą być mylące, ponieważ z wyglądu mogą być bardzo podobne do prawdziwych napadów padaczkowych.
Objawy:
- Drżenie, szarpanie, drgawki, które mogą przypominać napady padaczkowe.
- Utrata przytomności lub zmiana stanu świadomości.
- Nietypowe ruchy, które mogą być bardziej chaotyczne niż ruchy w napadach padaczkowych. Napady często występują w odpowiedzi na stres emocjonalny lub traumę.
- Brak typowych zmian w EEG (elektroencefalogramie) podczas napadu.
Diagnozowanie padaczek rzekomych jest skomplikowane i wymaga dokładnego wywiadu medycznego, obejmującego opis napadów i okoliczności ich występowania, monitorowania wideo-EEG gdzie pacjent jest obserwowany i nagrywany podczas napadu, a równocześnie rejestrowana jest aktywność elektryczna mózgu. Taki rodzaj badania daje możliwość porównania istnienia lub braku nieprawidłowej aktywności elektrycznej mózgu podczas napadów.
Leczenie padaczek psychogennych skupia się na zarządzaniu czynnikami psychologicznymi i emocjonalnymi. Stosuje się psychoterapię oraz edukację pacjenta i jego rodziny. Rokowanie zależy od wielu czynników, w tym od wczesnego rozpoznania, skuteczności terapii psychologicznej. Wiele osób z padaczkami rzekomymi może nauczyć się kontrolować napady i poprawić jakość życia poprzez odpowiednią terapię.
Różnicowanie padaczek jest kluczowe dla skutecznego leczenia tej choroby. Dokładna diagnoza, personalizacja terapii oraz unikanie błędów diagnostycznych są fundamentalnymi elementami całego procesu pomocy pacjentowi. Dzięki zaawansowanym technikom diagnostycznym, takim jak EEG i MRI, możliwe jest precyzyjne zidentyfikowanie typu padaczki i opracowanie najbardziej efektywnego planu leczenia.
Wideo-EEG (wielogodzinne) jako niezastąpione narzędzie
do różnicowania padaczek
Wideo-EEG jest niezastąpionym narzędziem w różnicowaniu napadów padaczkowych i psychogennych niepadaczkowych. Dzięki możliwości jednoczesnej rejestracji obrazu wideo i EEG, lekarze mogą dokładnie analizować zarówno kliniczne, jak i elektrofizjologiczne aspekty napadów, co prowadzi do bardziej trafnej diagnozy i odpowiedniego leczenia.
Biorąc pod uwagę fakt, że napady padaczkowe są wynikiem nieprawidłowej aktywności elektrycznej mózgu, wideo-EEG pozwala na rejestrację zmian, co pomaga w potwierdzeniu diagnozy padaczki. Wideo EEG podczas napadu padaczkowego wykazuje charakterystyczne wzorce fal mózgowych i pozwala jednocześnie na porównanie ich z obserwowanym napadem.
Wideo-EEG jest kluczowe w diagnostyce napadów psychogennych, ponieważ podczas napadów tego typu napadów EEG pozostaje normalne lub wykazuje jedynie niewielkie zmiany, które nie są charakterystyczne dla padaczki. Nagranie wideo pozwala również na analizę zachowań pacjenta, które mogą różnić się od typowych napadów padaczkowych (np. bardziej chaotyczne ruchy, reakcje na bodźce zewnętrzne).
Zalety wideo-EEG
- Precyzyjna diagnoza: pomaga odróżnić napady padaczkowe od PNES i innych zaburzeń ruchowych.
- Długotrwałe monitorowanie: możliwość rejestracji napadów, które występują sporadycznie, co jest trudne do uchwycenia w standardowym EEG.
- Kompleksowa ocena: nagranie wideo umożliwia lekarzom ocenę zachowania pacjenta podczas napadu, co jest kluczowe w różnicowaniu różnych typów napadów.
Warto zwrócić uwagę, że regularne badania EEG mogą pomóc ocenić skuteczność leczenia przeciwpadaczkowego i dostosować terapię w razie potrzeby. Monitorowanie EEG (wideo EEG) może pomóc w wykryciu zmian w aktywności mózgu, które mogą wskazywać na potrzebę zmiany leczenia.
W przypadkach opornej na leczenie padaczki, długotrwałe badania EEG mogą pomóc w precyzyjnym zlokalizowaniu ognisk padaczkowych, co jest kluczowe przed zabiegami chirurgicznymi.
Przyjrzyjmy się kilku przypadkom zastosowania wideo-EEG i temu jaki miało wpływ na postawienie właściwej diagnozy.
Przypadek 1: Dziecko z podejrzeniem padaczki było poddane badaniu wideo-EEG. Podczas napadu zaobserwowano typowe ruchy miokloniczne, ale EEG nie wykazało żadnych nieprawidłowych wyładowań. Postawiono diagnozę: napady psychogenne, co pozwoliło na skierowanie dziecka na odpowiednią terapię psychologiczną.
Przypadek 2: Dorosły z nawracającymi napadami. Dorosły pacjent zgłaszający nawracające napady utraty przytomności został skierowany na wideo-EEG. Podczas napadu zaobserwowano typowe wyładowania iglic i zespoły wolno-falowe w EEG, potwierdzające diagnozę padaczki skroniowej. Padaczka, co umożliwiło wprowadzenie odpowiedniego leczenia farmakologicznego.
Przypadek 3: Diagnostyka nietypowych napadów u nastolatka. 17-letnia dziewczyna zgłaszała epizody nagłych upadków bez utraty przytomności, które zaczęły się kilka miesięcy wcześniej. Pacjentka była monitorowana przez 48 godzin. Nagranie wideo zarejestrowało epizody upadków bez widocznych drgawek, w EEG podczas upadków nie zaobserwowano nieprawidłowej aktywności mózgowej. Postawiono diagnozę: napady atoniczne związane z dysfunkcją autonomiczną. Zalecono dalsze badania neurologiczne i kardiologiczne.
